Podwójna korzyść podatkowa dla pomagających Ukrainie

Darowizna kosztem

Na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów darowizn przekazanych na przeciwdziałanie skutkom wojny w Ukrainie – od momentu rozpoczęcia działań wojennych, czyli od 24.02.2022 do końca 2022 r. – pozwala art. 52zf updof, wprowadzony nowelizowaną ustawą (tzw. ustawą pomocową).

Regulacja ta umożliwia podatkowe rozliczenie kosztów wytworzenia lub ceny nabycia rzeczy bądź praw będących przedmiotem darowizn przekazanych na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy (o ile nie zostały już wcześniej przez podatnika zaliczone do kosztów podatkowych, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne). Odbiorcą tych darowizn mogą być ściśle wskazane w tym przepisie podmioty, m.in. organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego (na marginesie: nowelizacja rozszerzyła katalog tych podmiotów o wojewodów).

Odliczenie od dochodu

Nowelizacja dodała art. 52zf ust. 3, w myśl którego podatnik PIT może odliczyć od dochodu lub przychodu darowizny rzeczy bądź praw majątkowych zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 updof lub art. 11 ust. 1 uzpd również w przypadku, gdy koszty wytworzenia lub cena nabycia tych rzeczy bądź praw majątkowych zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie ust. 1.

Dodany przepis obowiązuje z mocą wsteczną – dotyczy darowizn przekazanych w okresie od 24.02.2022 do 31.12.2022 r.

Przypomnijmy, że wspomniane art. 26 ust. 1 pkt 9 updof i art. 11 ust. 1 uzpd pozwalają na odliczenie od dochodu/przychodu m.in. darowizn przekazywanych przez podatników PIT na działalność pożytku publicznego, prowadzoną przez organizacje pozarządowe (zarówno organizacje pożytku publicznego, jak i m.in. niemające takiego statusu fundacje i stowarzyszenia). Odliczenie może wynieść maksymalnie do 6% dochodu.

W myśl art. 26 ust. 6f odliczeniu nie podlegają darowizny, których wartość została zaliczona do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 11 updof (chodzi o darowizny żywności). Z kolei art. 26 ust. 13a wyłącza możliwość odliczenia „wydatków na cele określone w ust. 1”, jeżeli zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Właśnie z uwagi na ten przepis dodano ust. 3 w art. 52zf updof, co powoduje, że podatnicy PIT mogą bez obaw odliczać od dochodu darowizny przekazane organizacjom pozarządowym na cele społecznie użyteczne, które jednocześnie na podstawie tego artykułu uznali za swój koszt podatkowy.

Preferencje w CIT

Analogicznej zmiany nie wprowadzono do art. 38w updop, który pozwala na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów darowizn przekazywanych na cele przeciwdziałania skutkom wojny w Ukrainie na takich samych zasadach, jakie obowiązują podatników PIT.

Podatnicy CIT, na mocy art. 18 ust. 1 pkt 1 updop, również mają możliwość odliczenia od dochodu darowizn przekazanych organizacjom pozarządowym na działalność pożytku publicznego – do wysokości 10% dochodu, z wyjątkiem gdy ich wartość zaliczyli do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 14 updop, dotyczącego darowizn żywności (zob. art. 18 ust. 1k updop).

W updop nie ma przepisu, który by wykluczał możliwość odliczenia przez podatników CIT darowizn uznanych za koszt podatkowy na mocy art. 38w updop (a w szczególności odpowiednika art. 26 ust. 13a updof), stąd żadna zmiana nie była konieczna.

Różny zakres preferencji

Warto zauważyć, że nie wszystkie darowizny zaliczone do kosztów podatkowych na podstawie art. 52zf updof i art. 38w updop będą podlegały odliczeniu od podstawy opodatkowania na mocy art. 26 ust. 1 pkt 9 updof i art. 18 ust. 1 pkt 1 updop, i odwrotnie. Wynika to z tego, że katalogi beneficjentów darowizn uprawniających do obu tych korzyści podatkowych są różne.

Przykładowo pomoc przekazana na przeciwdziałanie skutkom wojny w Ukrainie organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego na mocy przepisów regulujących taką działalność na terytorium Ukrainy może być kosztem podatkowym, ale nie może być objęta ulgą w postaci odliczenia od dochodu, bo updof i updop pozwalają jedynie na odliczenie darowizn przekazanych organizacjom działającym na podstawie polskiego prawa i prawa innych państw UE lub EOG.